مقدمه
Windows Command Line یا خط فرمان ویندوز چیست؟
Windows Command Line در اصل به برنامه ای اشاره دارد به نام Command Prompt و یا CMD.EXE که در تمام نسخه های ویندوز از ویندوز 2000 به بعد وجود دارد. CMD.EXE مفسر داخلی دستورات ویندوز است. اگر با این عبارت آشنایی ندارید یک "مفسر دستور" برنامه ای است که با دریافت مجموعه پیام های متنی از کاربر کامپیوتر و تبدیل آنها به دستورات قابل فهم برای کامپیوتر عمل می کند. Command Prompt معمولا با عنوان رابط خط فرمان و یا CLI (Command-line Interface) نیز شناخته می شود.به وسیله Windows Command Prompt شما می توانید یک پنجره خط فرمان بر روی سیستم ویندوزی خود باز کنید. درون پنجره Command Prompt می توانید از مجموعه کاملی از ایزارهای خط فرمان که در سیستم موجود هستند، استفاده کنید.اگر بخواهید بیش از یک دستور را در هر دفعه اجرا کنید، می توانید چندین پنجره خط فرمان را در کنار هم باز کنید.امروزه بیشتر کامپیوترها از یک رابط کاربری گرافیکی استفاده می کنند. در حقیقت، اکثریت کاربران کامپیوتر از محیط خط فرمان تقریبا هیچ وقت استفاده ای نمی کنند. سیستم عامل Windows بخاطر رابط گرافیکی آن -برگرفته از نامش، پنجره های گرافیکی ای که بر روی صفحه کامپیوتر ظاهر می شود- مشهور شده است. شاید به نظر کمی عجیب باشد که یک سیستم عامل که مبتنی بر رابط کاربری گرافیکی است هنوز هم رابط خط فرمان را در خود داشته باشد.
به هر حال، Windows وجود خود را مرهون یک سیستم عامل ساده تر و قدیمی تر به نام Microsoft Disk Operating System, MS-DOS و یا با اسم شناخته شده تر آن DOS می باشد. پیشینه DOS برمی گردد به روزهای نخست انقلاب کامپیوترهای شخصی در انتهای دهه 70 و ابتدای دهه 80 میلادی. همینطور که بازار کامپیوترهای شخصی رشد می کرد، IBM ، یکی از بزرگترین شرکت های تولید کامپیوترهای Mainframe ، تصمیم به تولید کامپیوترهای شخصی گرفت. بجای طراحی قطعات خاص برای این دسته کامپیوتر ها، IBM تصمیم گرفت از قطعات آماده در بازار استفاده کند و همچنین از یک شرکت کوچک واقع در سیاتل به نام Microsoft، سیستم عاملی با نام MS-Dos را خریداری کند. IBM با تصور اینکه ارزش یک کامپیوتر شخصی بر سخت افزار آن است تا نرم افزار، حقوق استفاده از DOS را بر عهده خود Microsoft باقی گذاشت. (امری که مطمئنا خیلی زود یکی از بزرگترین پشیمانی های IBM شد.)
Microsoft پس از عرضه Apple Macintosh که با برگ برنده رابط کاربری گرافیکی به بازار آمده بود، به فکر عرضه رابط گرافیکی خود افتاد. این طرح با عرضه سیستم عامل جدیدی به نام Windows پا به عرصه ظهور نهاد. نسخه های اولیه Windows در حقیقت فقط یک پوسته گرافیکی بودند که بر روی DOS نصب می شدند. کاربر می بایست در محیط DOS دستور win را وارد می کرد تا رابط Windows اجرا شود. نسخه های 95، 98 و ME نیز همچنان بر روی DOS نصب می شدند.
Microsoft برای رقابت با سیستم عامل IBM OS/2 یک نسخه 32bit از Windows را با نام Windows NT (مخفف New Technology و یا نسل جدید) را طراحی کرد. برخلاف نسخه های قبلی Windows این سیستم عامل حقیقتا یک سیستم عامل گرافیکی بود به این معنی که رابط گرافیکی بر روی DOS اجرا نمی شد. با عرضه Windows XP در سال 2001، با ترکیب سیستم عامل های مبتنی بر کاربر با NT روزهای پایانی DOS نیز نزدیک شد.
Windows XP رابط خط فرمان را در برنامه ای به نام Command Prompt حفظ کرد که تا به امروز این برنامه در همه نسخه های Windows موجود است. با تشکر از این برنامه شما هنوز هم می توانید از دستورهای DOS در سیستم های جدید Windows استفاده کنید.
برای چه باید کار با خط فرمان را یاد بگیریم؟
حتما در تعجبید که با وجود یک رابط گرافیکی بسیار قوی در Windows دیگر چه نیازی به یادگیری دستورات خط فرمان داریم؟ و چه استفاده ویژه ای برای ما بدنبال دارد؟
برای مثال خط فرمان به شما این اجازه را می دهد که چندین کار تکراری و خسته کننده را بسیار سریع تر انجام دهید. فرض کنید می خواهید تعداد زیادی فایل تصویر (مثلا 1000 عدد) با فرمت JPEG را از پوشه تصاویر خود به یک Flash Drive کپی کنید. تصاویر JPEG شما بر اساس تاریخ ثبت آنها نام گذاری شده اند. مثلا August01.JPEG, March01.JPEG الی آخر. در ادامه میخواهیم تمامی فایلهای JPEG گرفته شده در ماه August را به Flash Drive کپی کنیم.
شما باید با انتخاب تک تک این فایل ها و Copy-Paste کردن در Flash Drive این کار را انجام دهید. حساب کنید چند بار کلیک کردن نیاز است!
اما این کار به سادگی با خط فرمان امکان پذیر است. کافی است تایپ کنید:
COPY C:\Pictures\August*.JPEG J:\Pictures
این دستور تمامی فایلهای با فرمت JPEG که نام آنها با August شروع می شود را از پوشه Pictures واقع در درایو C به Flash Drive ما که در ویندوز به نام J شناخته شده است، کپی می کند.
متخصصین فناوری اطلاعات مثل نیروهای Help Desk و یا Network Administrators انگیزه بالاتری برای یادگیری خط فرمان دارند. همه کارها در Windows از طریق رابط گرافیکی قابل انجام است. اما خیلی از این کارها از طریق خط فرمان بسیار کارآمدتر هستند. به طور اخص بسیاری از وظایف مربوط به کنترل شبکه از طریق خط فرمان بسیار ساده تر انجام می شوند تا از طریق رابط گرافیکی.
برای مثال در Windows 7 به دست آوردن IP Address نیاز به پنج کلیک Mouse و از طریق 4 پنجره انجام پذیر است. انجام این کار از طریق خط فرمان فقط با یک دستور ساده انجام می پذیرد.
همچنین در سیستم Windows خیلی از ابزارهای عیب یابی شبکه فقط از طریق خط فرمان در دسترس هستند. اگر سیستم شما ارتباط شبکه اش را از دست بدهد ابزارهای گرافیکی Windows بشدت بی استفاده هستند. اگر نحوه کار با ابزارهای تحت خط فرمان را یاد بگیرید، در پیدا کردن منشا مشکل خیلی موفق تر هستید.
و در آخر خط فرمان در خودکار سازی انجام وظایف به شکل موثری به کار می آید. یک متخصص IT مدام با بسیاری از کارهای تکراری و خسته کننده درگیر است. با استفاده از خط فرمان امکان ساخت Script هایی با نام Batch Files برای انجام این دسته از کارها وجود دارد. به جای تایپ تکراری یک سری دستورات دوباره و دوباره ، و یا طی کردن منوهای گرافیکی پی در پی، یک Batch File که به درستی نوشته شده باشد توانایی انجام این کارها را با تایپ یک دستور به شما می دهد!
ادامه دارد...
